فداغ دهستانى است درجنوب شهرستان لار از توابع بخش گراش واقع در استان فارس

فهرست مندرجات
- ۱-موقعیت و وسعت فداغ
- ۲- جمعیت وتوابع
- ۳- اقتصاد
- ۴- مشاهیر و اماکن فرهنگی
- ۵-آثار و اماکن باستانی
موقعیت و وسعت فداغ
این دهستان درجنوب شهرستان لارستان از توابع بخش گراش در حدفاصل اردوبیرم و صحرای باغ واقع شده
و وسعت آن به طول ۴۸ کیلومتر از دیده بان تا خلیلی وعرض ۱۴ کیلومتر از شمال به کوه بالنگستان وجنوب به گردنه انجیرو و ارتفاع آن ازسطح دریا ۷۸۵ متر میباشد.
جمعیت وتوابع
این دهستان شامل فداغ با جمعیت ۳۴۰۰ نفرو ۹ روستای خلیلی , دیده بان , کنگریشه , لب اشکن , محمدزینا , حسین آباد , علی آباد , بشیرآباد و محمدعباسی جمعاً ۶۴۰۰ نفر جمعیت دارد. این دهستان ۴ گروه قومی راشامل میشود : فارس که درفداغ ساکن هستند , تراکمه در خلیلی ,کورشها(قریش) و ترک که در دیگر روستاها ساکن هستند. گویش مردم فداغ ودیده بان اچمی ( با لهجه فداغی) است که ازشاخههای فارسی قدیم و پهلوی میباشد.
اقتصاد
کشاورزی و دامداری و صنعت و خدمات پیشه اکثر اهالی میباشد. کم آبی هوای نامساعد و شوری اراضی کشاورزی را با محدودیتهایی روبرو کرده است اما به واسطه همت کشاورزان این منطقه در ردیف مناطق زراعی قرار گرفته است.راه اندازی کارخانه نیوپان؛ سنگ شکن ؛ مرغداری و گاوداری باعث به وجودآمدن فرصتهای شغلی برای مردم منطقه شده و میشود.
مشاهیر و اماکن فرهنگی
نویسندگان وشاعران هویت جوامع و مرزبان فرهنگی آن هستند.محمد باقرفداغی (لارستانی) و صنعت فداغی از شاعران قدیم فداغ میباشند. مراکز آموزشی در فداغ یک دبستان پسرانه و یک دخترانه میباشد و همچنین در تمام روستاهای حومه نیز دبستان وجود دارد.مدارس راهنمایی و دبیرستان و مراکز پیش دانشگاهی دخترانه و پسرانه نیز از دیگر مراکز آموزشی دهستان میباشد. کتابخانه بزرگ مهدیه با داشتن چندین هزار جلد کتاب به صورت کامپیوتری دراکثر مسایل و موضوعات (که به همت چند تن از جوانان راه اندازی شده) پذیرای مراجعین و طالبان فرهنگ و دانش میباشد.
آثار و اماکن باستانی
قلعه میمون :در ۴ کیلومتری غرب فداغ کوهی گرد و مجزا از کوههای دیگر به عظمت و بلندای تاریخ که تمدن و فرهنگ فداغ و منطقه بلکه ایران کهن را در دل خود به یادگار دارد. یادگاری که نشان از سختکوشی و همت والای مردمان آن روز را دارد. قلعه میمون طبق شواهد و آثار بر جای مانده در حدود ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. در ۷۰۰ سال قبل میزبان و زیستگاه طرفداران حسن صباح (اسماعیلیان) بوده و تا ۲۵۰ سال پیش رونق اقتصادی و نظامی داشته و کشاورزی در پایین قلعه جریان داشته است. ارتفاع آن ازسطح زمین ۴۵۰ مت رمیباشد که به وسیله پلکان و تونلهای مخفی پایین قلعه را به بالا متصل میکرد. در کتاب فارسنامه ناصری ازاین مکان یاد شده , همچنین در شاهنامه حکیم فردوسی نیز با این مضمون از آن یادشده(به جایی برم کت نباشدنشان به میمون دز وقلعه دیدبان) نیز در مورد قلعه دیده بان که در ۱۵ کیلومتری شرق فداغ واقع شدهاز آن یاد خواهیم کرد.
سد گمپو:در ۳ کیلومتری جنوب فداغ واقع شده است.